فتق دیافراگمی چیست؟
در بیماری فتق دیافراگمی، که در پزشکی به آن فتق هیاتوس گفته می شود، قسمت هایی از اندام های شکمی از طریق باز شدن حفره دیافراگم به داخل قفسه سینه منتقل می شوند. دیافراگم گنبدی شکل از ماهیچه و بافت تاندونی تشکیل شده است و سینه را از حفره شکمی جدا می کند. علاوه بر این، دیافراگم مهمترین عضله تنفسی به شمار می رود.دیافراگم دارای سه دهانه بزرگ است:در مقابل ستون مهره ها شکافی وجود دارد که به اصطلاح آئورت نامیده می شود و از طریق آن، شریان های اصلی و رگ های لنفاوی بزرگ عبور می کنند. آئورت به پشت حفره شکمی و ارگان های آن منتقل می شود.بزرگ سیاهرگ تحتانی از طریق دهانه دوم دیافراگم عبور می کند و توسط بافت های تاندونی در اطراف آن، محکم می شود.مری از سومین دهانه دیافراگم یعنی هیاتوس اگزوفاژ که دقیقاً در زیر دیافراگم قرار دارد، عبور می کند و وارد معده می شود. دهانه مری ارتباط مستقیمی بین سینه و حفره شکمی ایجاد می کند. از آنجا که بافت عضله در این ناحیه نسبتاً شل است، فتق دیافراگمی می تواند رخ دهد.
انواع فتق دیافراگمی
فتق دیافراگمی با توجه به منشاء و محل قرارگیری قسمت هایی که وارد حفره سینه می شوند، تقسیم بندی خواهد شد. فتق دیافراگمی به صورت زیر دسته بندی می شود:
فتق هیاتوس نوع 1
در این نوع فتق دیافراگمی، ورودی معده (کاردیه) که مری با معده در آن ادغام می شود، از طریق دهانه دیافراگم به صورت عمودی به سمت بالا حرکت می کند و سپس بر روی دیافراگم قرار می گیرد. این نوع فتق دیافراگمی اغلب بر تمام قسمت بالایی معده یا انتهای معده تاثیر می گذارد.
فتق هیاتوس نوع 2
در این نوع فتق دیافراگمی، نسبت های متفاوتی از معده ممکن است به داخل قفسه سینه منتقل شود و در کنار مری قرار گیرد. با این حال، ورودی معده برخلاف فتق نوع 1، در زیر دیافراگم قرار دارد.
فتق هیاتوس نوع 3
این فتق دیافراگمی ترکیبی از فتق نوع 1 و 2 است که معمولاً با فتق محوری شروع می شود. با گذشت زمان، بخش های بیشتری از معده به داخل قفسه سینه حرکت کرده و در کنار مری قرار می گیرد. در شکل شدیدتر این نوع فتق هیاتوس، که به اصطلاح معده وارونه نامیده می شود، معده کاملاً در قفسه سینه قرار می گیرد.
فتق هیاتوس نوع 4
این یک نوع فتق دیافراگمی بسیار بزرگ است که در آن سایر اندام های شکمی مانند طحال یا روده بزرگ نیز وارد حفره قفسه سینه می شوند.اصطلاح رایج فتق دیافراگمی معمولاً به معنای جابجایی ارگان های داخل شکم، از طریق شکاف مری است. بنابراین، به آن فتق هیاتال نیز گفته می شود. علاوه بر این، نوعی از فتق دیافراگمی نیز وجود دارد که در آن اندام های حفره شکمی از سایر دهانه های دیافراگم عبور می کنند که این نوع از فتق ها تحت عنوان فتق دیافراگم خلاصه می شوند. به عنوان مثال، فتق مورگانی که در آن حلقه های روده از طریق دهانه مورگانی در محل اتصال با جناغ سینه جا به جا می شوند. علاوه بر این، شکاف مثلثی شکلی در قسمت پشت دیافراگم عضلانی وجود دارد که به آن شکاف بوخدالک گفته می شود و می تواند باعث ایجاد فتق شود.
احتمال ابتلا به فتق دیافراگمی
فتق دیافراگمی از طریق شکاف مری، معمولاً رایج ترین شکل فتق هیاتوس است که حدود ۹۰ درصد آن را فتق محوری تشکیل می دهد و احتمال ایجاد فتق پاراازوفاژیال بسیار کم است. فتق دیافراگمی معمولاً به صورت ترکیبی از انواع فتق ها که شامل فتق نوع 3 است، رخ می دهد.فتق دیافراگمی اغلب در افراد مسن شایع تر است. اگر فتق در اثر نقص دیافراگم ایجاد شده باشد، فتق مادرزادی نامیده می شود. نقص دیافراگمی در ۲ تا ۵ کودک از هر ۱۰ هزار نوزاد متولد شده، مشاهده می شود که حدود 80 تا 90 درصد آنها در سمت چپ رخ می دهند.
علائم بیماری فتق دیافراگمی
بروز علائم در افراد مبتلا به فتق دیافراگمی به نوع و میزان فتق بستگی دارد. علائم رایج انواع فتق ها شامل موارد زیر هستند:
فتق محوری هیاتال
فتق دیافراگمی نوع 1 معمولاً هیچ علائم مشخصی ندارد. گاهی اوقات ممکن است بیماران سوزش سر دل و درد در پشت جناغ سینه را تجربه کنند. با این حال، این علائم مربوط به نشانه های فتق دیافراگمی نمی باشند و ناشی از بیماری رفلاکس معده هستند. رفلاکس معده موجب می شود که محتویات معده به ویژه اسید معده به مری سرازیر شود. به طور معمول، مکانیسم بسته شدن، مانع از ایجاد رفلاکس می شود. در این مکانیسم، عضله در ورودی معده (اسفنکتر پایین مری) جمع شده و بنابراین از مری در برابر ورود اسید معده محافظت می کند. علاوه بر این، مری به صورت شیبدار وارد معده می شود که این شرایط را برای ریفلاکس سخت تر می کند. همچنین دیافراگم سالم از این فرآیند پشتیبانی می کند. به همین دلیل خطر بروز ریفلاکس معده در صورت پارگی دیافراگم، افزایش می یابد. علاوه بر این، ممکن است در فتق محوری هیاتال انتهای فوقانی فتق دیافراگمی باریک شده و تشکیل حلقه دهد. در نتیجه ی این امر، بیماران ممکن است دچار مشکلاتی مانند اختلالات بلع یا مسدود شدن مری شوند.در برخی از افراد دردهایی مانند گرفتگی شکم، در قسمت بالای شکم به عنوان علائم فتق دیافراگمی بروز می یابند. این اتفاق زمانی رخ می دهد که کیسه فتق دچار آسیب شود. همچنین اگر باز شدن دهانه دیافراگم موجب فشار بیش از حد بر روی معده شود، ممکن است به دیواره معده آسیب برسد. پزشکان به این حالت زخم کامرون می گویند.
فتق هیاتوس پاراازوفاژیال
فتق دیافراگمی نوع 2 در ابتدا علائمی ندارد. اما با پیشرفت بیماری، بیماران در بلعیدن دچار مشکل می شوند. در برخی از افراد ممکن است محتویات معده به مری برگشت یابد که این امر به ویژه پس از خوردن غذا رخ می دهد و اغلب با احساس افزایش فشار در ناحیه قلب و مشکلات گردش خون در بیماران همراه است. اگر کیسه ی فتق پیچ خورده باشد، خونرسانی به آن مختل شده و بخش هایی از معده که در آن قرار دارد، ممکن است از بین برود. این حالت که در پزشکی به آن حبس شدن گفته می شود، می تواند تهدید کننده زندگی باشد.مانند فتق دیافراگم محوری، در این نوع فتق نیز بافت دیواره معده ممکن است آسیب ببیند. در یک سوم موارد ابتلا به فتق نوع 2، بیماری تنها با کم خونی مزمن ناشی از آن قابل تشخیص است. در دو سوم دیگر موارد، پزشکان یا به طور اتفاقی و یا به دلیل وجود مشکلات در بلع، بیماری را تشخیص می دهند. اگر کیسه فتق در فتق هیاتال بسیار بزرگ باشد، این باعث ایجاد علائم شدید می شود. در موارد شدیدتر، تمام بخش های معده به داخل قفسه سینه حرکت می کند.
علائم سایر فتق های دیافراگمی
علائم فتق های دیافراگمی خارجی مشابه یکدیگر هستند. در برخی از بیماران، علائم خاصی بروز نمی یابد و در برخی دیگر، علائم بسیار پیچیده هستند. به عنوان مثال، در برخی از فتق های هیاتوس، محتویات کیسه فتق مانند حلقه های روده یا سایر اعضای شکم می توانند از بین رفته و سموم خطرناکی را در بدن آزاد کنند.فتق دیافراگمی همواره برای نوزادان خطرناک است و آنها نیاز به مراقبت های ویژه دارند. این امر به این دلیل است که حرکت ارگان های حفره شکمی به داخل قفسه سینه موجب جابجایی قلب و ریه ها می شود.
درمان فتق دیافراگمی
همه ی موارد فتق دیافراگمی نیاز به درمان ندارند. به عنوان مثال، فتق محوری تنها در صورت بروز علائمی مانند رفلاکس مزمن به درمان احتیاج دارد. در این حالت به دلیل برگشت اسید معده، مری ملتهب شده و به غشای مخاطی حمله می شود. همچنین ممکن است در طی رفلاکس مزمن، غشای مخاطی آسیب ببیند و خونریزی ایجاد شود. اگر بیماری رفلاکس مدت زمان طولانی بدون درمان بماند، خطر ابتلا به سرطان مری به طرز قابل توجهی افزایش می یابد. اگر غشای مخاطی به وسیله فتق دیافراگمی آسیب دیده باشد، انجام درمان های جراحی لازم است.برای جلوگیری از ناراحتی های احتمالی که ناشی از رفلاکس اسید معده است، ممکن است برای بیمار دارو تجویز شود. این داروها یا مقدار اسید معده را کاهش می دهند یا اسیدیته را متعادل می کنند.
منبع: سلام دکتر
مطالب بیشتر:
سوزش ادرار یا دیزوری
هیپوکسی مغزی چیست؟
درد دندان پس از درمان ریشه نگران کننده است؟