کلسترول خوب و بد
کلسترول یک ماده چربی است و بنابراین در آب یا در خون حل نمی شود. به همین دلیل کلسترول بصورت واحدهای لیپوپروتئین Lipoproteins در خون شما و در داخل شريانها و وریدهایتان حرکت می کند.
لیپوپروتئین ها چند نوع می باشند ؟
لیپوپروتئین ها ترکیبی از چربی و پروتئین می باشند.سه نوع اصلی لیپوپروتئین وجود دارد که عبارتند از :
لیپو پروتئین با چگالی زیاد High – density Lipoprotein که به آن اصطلاحا کلسترول خوب یا اچ دی إل (HDL) میگویند.
لیپو پروتئین با چگالی کم Low – density Lipoprotein که به آن اصطلاحا کلسترول بد يا إل دی إل (LDL) گفته می شود.
لیپوپروتئین با چگالی خیلی کم Very Low density Lipoprotein که به آن اصطلاحا بطور اختصار وی ال دی ال (VLDL) گفته می شود.
کلسترول خوب (اچ دی ال HDL)
به کلسترول اچ دی إل HDL از این جهت کلسترول خوب گفته می شود که کمک می نماید که کلسترول (بخصوص کلسترول بد LDL) از خون خارج شده و به کبد برگردد و از آنجا نیز با از بدن خارج شود و یا اینکه دوباره به مصرف دیگری برسد. کبد با انجام کارهایی بر روی کلسترول بد LDL آن را به ترکیباتی که برای نیازهای عملکرد بدن لازم می باشد تبدیل می کند. به بیان دیگر، کلسترول خوب HDL از رسوب کلسترول در رگها جلوگیری می کند و حتی باعث برداشته شدن کلسترول اضافی از دیوار رگها می شود.نکته قابل توجه در این است که چربی ای که در رژیم غذایی ما وجود دارد باعث تحریک تولید کلسترول خوب HDL می شود. اگر شما خیلی کم چربی مصرف کنید باعث خواهید شد که کلسترول خوب HDL هم در خونتان کمتر شود. بعضی از محققین توصیه می کنند که بجای مارگارین و سایر چربیها یا روغن ها از روغنی استفاده نمایید که چربی اشباع نشده مونوی آن زیاد باشد (مثل روغن زیتون). به عقیده آنها اگر شما بیشتر از روغن زیتون استفاده نمایید و یا اینکه ۳۰ تا ۳۵ درصد از کالری روزانه تان را از چربی ها استفاده نمایید، کلسترول خوب HDL شما نیز بالا خواهد رفت. به غیر از سیگار کشیدن و یک زندگی پشت میزنشینی، سومین عامل خطرزایی که باعث بالا رفتن کلسترول می شود، افزایش بیش از حد وزن می باشد. بنابراین اگر وزن شما زیاد می باشد، یکی از اهداف شما باید کم کردن وزنتان باشد. یک رژیم غذایی کم چربی می تواند به کم کردن وزن شما کمک نماید زیرا در چربی ها بیشتر از پروتئین ها و کربوهیدراتها، کالری وجود دارد. اگر شما چربی کم می خورید و از غذاهای کم چرب استفاده می کنید وزن شما باید کم شود. اغلب وقتی که افراد وزن کم می کنند کلسترول بد LDL و نیز کلسترول خوب HDL هر دو پایین می آیند. اما وقتی که وزن آنها بعد از پایین آمدن، در یک حدی ثابت باقی بماند، کلسترول خوب HDL شروع به بالا رفتن میکند.بعضی از افراد بطور ژنتیکی و ارثی مستعد پایین بودن کلسترول خوب HDL در خونشان هستند. اگر شما به این مشکل دچار هستید، پزشکتان می تواند به شما کمک نماید.اگر میزان کلسترول خوب HDL شما بیشتر از ۴۰ میلی گرم در دسي ليتر باشد خیلی خوب خواهد بود. کمتر بودن HDL زیر ۴۰ میلی گرم در دسي ليتر باعث افزایش خطر احتمال ابتلاء به مشکلات قلبی خواهد شد. اگر کلسترول خوب HDL بالاتر از ۶۰ میلی گرم در دسي ليتر باشد شما یک عامل خطر برای ابتلاء به بیماریهای قلبی کمتر خواهید داشت. پس تا آنجا که می توانید سعی کنید که میزان کلسترول خوب HDL خونتان را بالاتر ببرید.
کلسترول بد (ال دی ال (LDL)
به کلسترول ال دی ال LDL از این جهت کلسترول بد گفته می شود که مقادیر زیاد کلسترول إل دي إل LDL در خون می توانند به دیواره رگها صدمه رسانده و می توانند منجر به رسوب کلسترول در رگها و بسته شدن آنها شوند. بیشتر کلسترول خون بصورت إل دی ال LDL می باشد. اصلاح رژیم غذایی، بهترین راه کاهش کلسترول إل دي إل LDL می باشد و هر چه مقدار آن پایین تر باشد شما سالمتر خواهید بود. حقیقات دانشمندان نشان داده است که کلسترول ال دی إل LDL از علل اصلی بیماری عروق کرونر قلب می باشد و با کم کردن میزان آن در خون افراد با درمانهای اختصاصی می توان از میزان مرگ و میر بر اثر بیماریهای قلبی کم نمود. بنابراین اگر می خواهید که از سکته قلبی جلوگیری نمایید شما باید میزان کلسترول بد إل دي إل LDL خونتان را پایین بیاورید.
میزان کلسترول بد ال دی ال LDLخون چقدر باید باشد؟
بهترین میزان کلسترول بد LDL در خون مردان و زنان ۱۰۰ میلی گرم در دسي ليتر یا کمتر می باشد. تحقیقات دانشمندان نشان داده است که خانمهایی که دارای میزان بالای کلسترول بد LDL در خونشان هستند نسبت به مردانی که همین مقدار کلسترول بد LDL را دارند بیشتر مستعد ابتلاء به بیماری قلبی خواهند بود. بعد از اینکه آقایان و خانمها به سن ۷۵ سالگی رسیدند، کلسترول بالای خون جنبه حفاظتی پیدا کرده و باعث کاهش مرگ و میر می شود.
نشانگان یا سندروم متابولیک چیست ؟
در آخرین خط مشی ای که از طرف برنامه آموزش ملی کلسترول آمریکا عنوان شده است گفته شده که اگر میزان کلسترول خوب HDL شما از ۴۰ میلی گرم در دسي ليتر کمتر باشد شما در خطر بیشتری برای ابتلاء به بیماری قلبی هستید و ممکن است شما دچار وضعیتی که محققین اصطلاحا به آن سندروم متابولیک (metabolic syndrome) می گویند باشید. اگر شما سه ویژگی از پنج ویژگی زیر را داشته باشید شما دچار سندروم متابولیک هستید و بیشتر در خطر ابتلاء به بیماری قلبی می باشید :
تری گلیسیرید بالا (بیشتر از ۱۵۰ میلی گرم در دسی لیتر)
فشار خون بالا (بیشتر از ۱۳ روی هشت ممیز پنج )
قند خون بالا (بیشتر از ۱۱۰ میلی گرم در دسی لیتر)
چاقی در قسمت شکم (دور کمر در مردان بیشتر از ۱۰۲ سانتی متر و در زنان بیشتر از ۸۸ سانتیمتر).
پایین بودن میزان کلسترول خوب (HDL) (در مردان کمتر از ۴۰ و در زنان کمتر از ۴۵ میلی گرم در دسی لیتر).
منبع: راستینه
مطالب بیشتر:
باورهای رایج در مورد درد ستون فقرات
آناتومی اسکلتی بدن را بهتر بشناسیم
بررسی عملکرد آپاندیس