کاشت حلزون چیست؟
کاشت حلزون تنها شکل از مداخلات پزشکی است که میتواند به واسطه تحریک الکتریکی عصب شنوایی مقداری از شنوایی را به فرد ناشنوای مطلق بازگرداند.در حدود سه دهه قبل، کاشت حلزون برای اولین بار به شکل ابزاری تک الکترودی که عمدتاً برای افزایش توانایی لب خوانی و کمک به فرد در آگاهی از صداها استفاده میشد، معرفی گردید.اما امروزه ابزارهای چند الکتروده پیشرفتهای موجود هستند که امکان مکالمات تلفنی را نیز به کاربران کاشت شده میدهند.معیارهای کاندیداتوری کاشت حلزون نیز تغییرات زیادی کرده است و گستره افراد کاندید، به کودکان ۳ ماهه و بزرگسالانی که دارای باقی مانده شنوایی قابل توجهی بهویژه در بسامدهای پایین هستند افزایش یافتهاست.موسسات تجاری و تحقیقاتی رشد قابل توجهی داشتهاند و سالانه میلیونها دلار درآمد مالی از این طریق کسب کرده و بخش گستردهای از آن را صرف مطالعات فنی، پزشکی و نوروساینس کاشت حلزون میکنند.امروزه بیش از 324 هزار نفر در سراسر دنیا از کاشت حلزون به عنوان ابزاری مفید برای بازگردانی عملکرد شنوایی استفاده میکنند.با وجود آن که در عملکرد شنوایی کاربران این پروتز اختلافاتی دیده میشود اما به جرات میتوان گفت که یک کاربر معمولی میتواند در محیط ساکت با تلفن صحبت کند.بررسیها در حوزه کاشت حلزون نیز افزایش چشمگیری داشتهاست و شواهد نشان از رشد مقالات علمی و جمعیت بیماران دارد.
تاریخچه کاشت حلزون
مبدأ پیدایش کاشت حلزونی شنوایی را میتوان در ۲۰۰ سال قبل (۱۸۰۰ میلادی) و در تحقیقات دانشمند ایتالیایی آلساندرو ولتا -مخترع باتری- جستجو کرد. این دانشمند با استفاده از باتری به عنوان یک ابزار تحقیقاتی نشان داد که تحریک الکتریکی در انسان میتواند مستقیماً احساس شنوایی، بینایی، بویایی و لامسه را ایجاد نماید.وی با قرار دادن دو انتهای یک باتری ۵۰ ولت در هر یک از گوشهای خود شوکی شدید در سرش احساس کرد و سپس صدایی نویز مانند را شنید.آسیبرسان بودن این کار موجب شد تا وی از ادامه پژوهش در این زمینه خودداری کند.تا ۱۵۰ سال بعد از آن هیچ مطالعه سامان مند و بی خطری در مورد تاثیرات تحریک الکتریکی منتشر نشد تا اینکه تکنولوژی الکتریکی مدرن پدیدار گردید.استیونس و همکارانش(۱۹۳۷، ۱۹۳۹ و ۱۹۴۰ میلادی) با استفاده از ارتعاشگرها و آمپلیفایرهای لامپ خلأ، حداقل ۳ سازوکار مسئول در «درک الکتروفونیک» را شناسایی کردند.سازوکار اول مرتبط با تاثیرات الکترومکانیکی است که در آن تحریکات الکتریکی موجب ارتعاش سلولهای مویی درون حلزون شده و در نتیجه احساس شنیدن صدایی با زیربمی بسامد سیگنال به وجود میآید.سازوکار دوم مرتبط با تبدیل سیگنال الکتریکی توسط پرده تمپان به سیگنال اکوستیکی است که منجر به درک زیروبمی تونال در بسامدی برابر با ۲ برابر بسامد سیگنال میشود.استیونس و همکارانش متوجه شدند تحریک الکتریکی در بیمارانی که فاقد پرده تمپان بودند باعث میشد تا این افراد فقط بسامد سیگنال اصلی را درک کنند.سازوکار سوم نیز مرتبط با فعال سازی مستقیم عصب شنوایی بود، چون برخی بیماران گزارش کردند که در برابر تحریکات الکتریکی سینوسی احساس شنیدن صدایی نویز مانند داشتهاند و گاهی عصب صورتی نیز فعال میشدهاست.البته اولین شواهد تحریک مستقیم عصب شنوایی توسط گروهی از دانشمندان روسی ارایه شد.اندریف و همکارانش (۱۹۳۵ میلادی) گزارش کردند که تحریک الکتریکی در فردی ناشنوا که گوش میانی و داخلی اش آسیب دیده بودند، احساس شنیدن ایجاد کردهاست.در فرانسه نیز دیجورنو و همکارانش (۱۹۵۷ میلادی) شنوایی موفق با استفاده از تحریک الکتریکی در ۲ فرد ناشنوا را گزارش کردند.موفقیت این گروه موجب شد تا فعالیتهای علمی زیادی نیز در ایالات متحده شکل بگیرد تا بتوان شنوایی افراد ناشنوا را بازگرداند.با وجود آنکه روشهای آن زمان در مقایسه با شرایط کنونی بسیار ناپخته بود اما این مطالعات ابتدایی موجب شناسایی مشکلات و محدودیتهای متعددی شد که لازم بود برای تحریک موفقیت آمیز عصب شنوایی، بررسی و برطرف گردند.برای نمونه پژوهشگران متوجه شدند که در مقایسه با شنوایی آکوستیکی، تحریک الکتریکی عصب موجب میشود تا محدوده پویایی شنوایی کاهش یابد، شیب تابع رشد بلندی افزایش پیدا کند، زیروبمی به چندصد هرتز محدود شود و کوک بسامدی پهن شده یا کاملاً از بین برود.از جنبه تجاری نیز پروتز کاشت حلزون تک کاناله House-۳M اولین ابزاری بود که موفق به دریافت مجوز تولید از سوی سازمان غذا و داروی ایالات متحده گردید و روی چندصد بیمار کاشت شد.دانشگاه یوتا نیز کاشت حلزون ۶ کانالهای را معرفی نمود که دارای رابطی زیرپوستی بود و این پروتز نیز دارای چندصد کاربر است.پروتز کاشت حلزون این دانشگاه با عناوین Ineraid و Symbion در مقالات گذشته معرفی شده و مناسب اهداف تحقیقاتی بود.دانشگاه آنت وِرپ در بلژیک نیز پروتز Laura را معرفی نمود که امکان ارسال تحریکات دو قطبی ۸ کاناله و تک قطبی ۱۵ کاناله را دارا بود. لابراتوار ام-ایکس-ام فرانسه نیز پروتز ۱۵ کاناله تک قطبی با عنوان Digisonic MX۲۰ تولید نمود. بعدها تمامی این پروتزها از رده خارج شدند.در حال حاضر ۳ کمپانی Advanced Bionic در ایالات متحده باپروتز Clarion، مدل Med-El اتریش و Cochlear استرالیا (با پروتز Nucleus) اصلیترین سازندگان پروتز کاشت حلزون هستند.
وضعیت کنونی کاشت حلزون
طبق آمارهای موجود، تعداد افرادی که تا سال 2016 میلادی در سراسر جهان برای آن ها کاشت حلزون انجام شده است، به 600 هزار نفر رسیده است. این تعداد تا ماه دسامبر 2012 میلادی تقریباً 325 هزار نفر بود. همان زمان، این تعداد در ایالات متحده شامل 58 هزار فرد بزرگسال و 38 هزار کودک بود. با این توضیح مشخص هست که هر سال تعداد قابل توجهی به تعداد افراد استفاده کننده از کاشت حلزون افزوده می شود.کاشت حلزون شنوایی از سال ۱۳۷۱ شمسی در ایران آغاز شد و از آن زمان تا پایان نیمه اول سال ۱۳۹۵، تعداد ۸۲۰۳ عمل کاشت حلزون در مراکز کاشت حلزون سراسر کشور انجام شده است. درحال حاضر سالیانه حدود 1200 تا 1500 کاشت حلزون در ایران انجام می شود.
منبع: موسسه نیوشا
مطالب بیشتر:
جراحی آندوسکوپی سینوس
غربالگری سرطان سینه
جراحی لاپاراسکوپی چیست؟