بیماری گلومرولونفریت ؛ علل، علائم و درمان آن
گلومرولونفریت (به انگلیسی: Glomerulonephritis) نوعی بیماری کلیوی معمولا هردو کلیه باهم است که مشخصهٔ آن التهاب گلومرولها، یا رگهای خونی کوچک در کلیهها میباشد. این حالت ممکن است همراه یا بدون هماچوری (وجود خون در ادرار) و پروتئینوری (وجود پروتئین در ادرار) بوده و یا به عنوان یک سندرم نفروتیک، سندرم نفریتیک، نارسایی حاد یا مزمن کلیوی عارض گردد.
علل بیماری گلومرولونفریت (GN)
گلومرولونفریت حاد به دنبال یک عفونت استرپتوککی رخ میدهد. شایعترین مکانهای عفونت عبارتند از گلو و پوست. علایم کلیوی معمولاً ۳-۲ هفته بعد از عفونت استرپتوککی رخ میدهند.
گلومرولونفریت مزمن نادر است و امکان دارد دلایلی غیر از گلومرولونفریت حاد داشته باشد. سایر علل شناخته شده عبارتند از لوپوس، عفونتهای ویروسی، آندوکاردیت باکتریایی. گاهی علت آن ناشناخته است.
انواع گلومرونفریت
گلومرونفریت حاد
اصطلاحی است که مجموعهای از بیماریها را در بر میگیرد که اکثریت آنها ناشی از یک واکنش ایمونولوژیک میباشد که به نوبه خود موجب تغییرات تکثیر سلولی و التهابی در ساختمان گلومرول میشوند. گلومرونفریت حاد دو نوع است:
نوع اول: گلومرونفریت پس از عفونت: بطور کلاسیک یک عفونت استرپتوکوکی بتاهمولتیک (یک نوع باکتری) در جای دیگر از بدن وجود داشته است. بطور معمول 21 ساعت پس از عفونت تنفسی یا پوستی روی میدهد. عمدتا در بچهها است (95 درصد)، در بزرگسالان 30 درصد موارد منجر به نارسایی مزمن کلیه میشود.
نوع دوم: گلومرونفریت عفونی: در ارتباط با عفونتهای باکتریال، ویروسی یا انگلی در جای دیگری از بدن است که طی چند روز پس از فرآیند عفونی اولیه ایجاد میگردد.
گلومرونفریت مزمن
مجموعه متنوعی از بیماریها با علل گوناگون را در بر میگیرد. با نابود شدن گلومرولها و توبولها به واسطه فرآیندهای پاتولوژیک، کلیهها کوچک میشوند و به شدت جمع میگردند. بافت فیبرواسکار جانشین بافت کلیوی میگردد. اسکلروز عروق خونی کلیوی نیز روی میدهد. به همین صورت باعث عفونت کلیه میشود.
علایم شایع گلومرولونفریت
گلومرلونفریت خفیف هیچ علامتی ایجاد نمیکند و تشخیص آن تنها با آزمایش ادرار میسر میشود. گلومرولونفریت شدید علایم زیر را ایجاد میکند:
- ادرار تیره یا کمی قرمز
- احساس کسالت
- خواب آلودگی
- تهوع یا استفراغ
- سردرد
- گاهی تب
- بیاشتهایی
- کاهش ادرار
- تنگی نفس
- بالارفتن فشار خون
- وجود پروتئین در ادرار
- اختلال بینایی (به علت بالا بودن فشار خون)
- جمعشدن مایع در بدن، خصوصاً پف کردن چشمها و ورم مچ پا
عوارض گلومرولونفریت
عوارض گلومرولونفریت عبارتند از: نارسایی حاد کلیه، نارسایی مزمن کلیه، افزایش فشار خون، سندرم نفروتیک.
ارزیابی و تشخیص بیماری گلومرولونفریت
اقدامات تشخیصی شامل شمارش سلولهای خون، آزمایش ادرار به دفعات برای تعیین وجود پروتئین یا سایر عناصر غیرطبیعی در ادرار، جمعآوری ادرار 24 ساعته تا برای آزمایش فرستاده شود، اندازهگیری تیتر پادتن ضداسترپتوکک، و آزمایشات مربوط به کار کلیه میباشند.
- علامت اولیه هماچوری میکروسکوپی و هماچوری (وجود خون در ادرار) واضح است.
- پروتئینوری (وجود پروتئین در ادرار)
- افزایش تیترآنتی استرپتولیزین
- افزایش کراتینین و اوره سرم
- آنمی (کم خونی)
درمان گلومرونفریت چیست؟
- در صورت بالا بودن فشار خون، با محدودیت آب و سدیم، فشار خون پایین آورده میشود.
- داروهای ضد فشار خون در صورتی که فشار خون بالا رفته باشد، نیز استفاده میشود.
- برای بهبود وضعیت تغذیهای بیمار ، پروتئینهای دارای ارزش بیولوژیک بالا داده شود.
- عفونت ادراری را سریعا درمان کنید.
- به منظور کاهش بار مایعات از دیورتیکها (داروهای ادرارآور) استفاده کنید.
- در صورت پیدایش ادم شدید، برای راحتی بیشتر و دفع ادرار بهتر ، سر تخت بیمار را بالا ببرید.
- بیمار را روزانه توزین کنید.
- بر اساس توانایی کلیههای بیمار در دفع آب و سدیم، میزان سدیم و آب دریافتی بیمار را تنظیم نمائید.
- مکملهای آهن و ویتامین در صورت وجود کمخونی داده میشود.
- داروهای کورتیزونی یا سیتوتوکسیک در صورتی که بیماری شدید باشد.
- در مراحل اولیه دوره بیماری، دیالیز به منظور شرایط مطلوب فیزیکی بیمار، جلوگیری از بهم خوردن تعادل آب و الکترولیت و تقلیل خطر پیدایش عوارض نارسایی کلیه صورت میگیرد.
پیشگیری از گلومرونفریت
- از تماس با بیمارانی که عفونت استرپتوککی دارند، خودداری کنید.
- برای درمان آنتیبیوتیکی هرگونه عفونت که شاید استرپتوککی باشد به پزشک مراجعه کنید.
بیماری گلومرولونفریت ؛ علل، علائم و درمان آن
منبع: پی جو
مطالب مرتبط:
چه کسانی در معرض کتواسیدوز دیابتی قرار می گیرند؟
چند حرکت ورزشی برای کاهش کلسترول خون
مراقبت های پزشکی بعد از برداشتن کیسه صفرا