رژیم غذایی فاقد گلوتن چیست و چه فوایدی دارد؟
برای افراد مبتلا به بیماری سلیاک – عدم تحمل شدید گلوتن- رژیم غذایی فاقد گلوتن، تنها گزینه ی ممکن است. امروزه، بسیاری از افرادی که این بیماری را ندارند نیز از رژیم غذایی فاقد گلوتن غذایی بهره می گیرند چرا که معتقدند رژیم غذایی فاقد گلوتن، یک گزینه سالم است. گلوتن پروتئینی است که در گندم، جو، چاودار و تریتیکاله – ترکیبی از گندم و چاودار- وجود دارد. وجود گلوتن در غذاهایی چون غلات، نان و پاستا به حفظ شکل آن ها کمک می کند.
آیا رژیم غذایی فاقد گلوتن برای سلامتی فرد مفید است؟
گلوتن در برخی از محصولات آرایشی مانند بالم لب و چسب پشت تمبرها و پاکت ها نیز یافت می شود. در افراد مبتلا به سلیاک، مصرف تنها یک کروتون می تواند باعث بروز مشکلات سلامتی شود، زیرا آن ها به هیچ وجه نمی توانند گلوتن را هضم کنند. پیروی از رژیم غذایی حاوی گلوتن می تواند منجر به بیماری شدید در آن ها شود.از این رو، رژیم غذایی فاقد گلوتن می تواند جان یک فرد مبتلا به بیماری سلیاک را نجات دهد. با این حال، نتیجه یک نظرسنجی نشان می دهد که تقریباً 30 درصد از بزرگسالان در ایالات متحده در تلاش اند تا گلوتن را از رژیم غذایی خود حذف کنند یا مصرف آن را کاهش دهند. در حالی که بسیاری از آن ها بیماری سلیاک ندارند.
آیا رژیم غذایی فاقد گلوتن بهترین گزینه برای این افراد است؟
مواد غذایی که باید از مصرف آن ها اجتناب کرد.فرد مبتلا به بیماری سلیاک باید از مصرف تمام غذاهایی که حاوی گلوتن است، حتی در کمترین میزان آن خودداری کند.این غذاها شامل:
هر غذایی که با غلاتی چون گندم، جو، تریتیکاله، چاودار و مالت تهیه شود.
نان
آبجو
برخی از آب نبات ها
بسیاری از دسرها
غلات
کیک و کلوچه
سیب زمینی سرخ کرده
ماکارونی
گوشت فرآوری شده
سوپ
مخلوط سس
برنج قهوه ای
مشتقات مالت، از جمله نان مالت، سرکه مالت، مخمر آبجو، آبجوی مبتنی بر مالت و شیر مالت یا میلک شیک
برخی از انواع سس سویا
گوشت چرب
سایر موارد و به ویژه غذاهای فرآوری شده ممکن است حاوی “گلوتن پنهان” باشند. هرکسی که به پیروی از رژیم غذایی فاقد گلوتن نیاز داشته باشد باید برچسب مواد غذایی را به خوبی بررسی کند تا مطمئن شود که هیچ گلوتنی در آن محصول وجود ندارد. جو در طی فرآیند تولید می تواند با گندم در تماس باشد، بنابراین فرد مبتلا به بیماری سلیاک باید از مصرف آن جلوگیری کند مگر اینکه این محصول، برچسب فاقد گلوتن داشته باشد.
البته محصولاتی که با برچسب فاقد گلوتن به فروش می رسند نیز ممکن است حاوی میزان ناچیزی از گلوتن باشند، به خصوص اگر در کارخانه ای تولید شده باشند که مرتباً محصولات مبتنی بر گندم تولید می کنند.
سایر محصولاتی که ممکن است حاوی گلوتن باشد شامل موارد زیر است:
رژ لب، برق لب و بالم لب
خمیر بازی
داروها و مکمل ها
ویفرها
برچسب مواد غذایی و گلوتن پنهان
مسئله این است که گلوتن می تواند تحت نام های مختلف روی برچسب مواد غذایی پنهان شود. یک پاکت سوپ آماده ممکن است “نشاسته” داشته باشد که شامل گلوتن پنهان است. لیست آب نبات با “طعم های طبیعی” نیز ممکن است حاوی گلوتن باشد. به نظر می رسد گلوتن همه جا هست و برای جلوگیری از آن باید فهمید که کجا پنهان شده است.سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) نیازی به افشای گلوتن پنهان برچسب های مواد غذایی ندارد، هر چند که تولید کنندگان می توانند آن را به طور داوطلبانه تحت قوانین برچسب بدون گلوتن فاش کنند. برای بهره گیری از برچسب ” FDA فاقد گلوتن”، یک ماده غذایی نباید دارای هیچ نوع گندم، چاودار، جو و یا پیوندهای غلات باشد. این مواد غذایی نمی توانند از عناصر مشتق شده از این غلات استفاده کنند، مگر اینکه با کم تر از 20 پی پی ام (یا 20 قسمت در میلیون) از گلوتن پردازش شوند.بسیاری از شرکت ها، بدون توجه به مواد تشکیل دهنده محصولات، بی مهابا آن ها را تحت عنوان بدون گلوتن معرفی می کنند و برچسب “فاقد گلوتن” یا نمادی که مواد غذایی را چنین تعریف کند، روی محصولات خود می زنند. محبوبیت روزافزون رژیم غذایی فاقد گلوتن تضمین می کند که انواعی از این محصولات را بتوان در بسیاری از فروشگاه های مواد غذایی اصلی پیدا کرد. همچنین می توان غذاهای فاقد گلوتن را به طور خاص توسط یک سازمان مستقل خریداری کرد، که ممکن است استانداردهایی حتی دشوارتر از FDA داشته باشند.سایر تولید کنندگان، سیاست هایی برای آشکار کردن مواد حاوی گلوتن در برچسب های مواد غذایی خود دارند. در این موارد، در لیست مواد تشکیل دهنده، نشاسته حاوی گلوتن تحت عنوان “نشاسته (گندم)” قرار می گیرد، در حالی که به یک عطر و طعم دهنده ی طبیعی حاوی گلوتن ممکن است عنوان “طعم دهنده (جو)” اطلاق شود. توجه به این نکته ضرورت دارد که غذاهای فاقد گلوتن لزوماً فاقد گلوتن نیستند زیرا ممکن است در طی پردازش در معرض گلوتن قرار بگیرند.
گلوتن چه موقع خوب نیست؟
در حدود 1 نفر از 133 نفر در ایالات متحده آمریکا دارای بیماری سلیاک هستند که در آن گلوتن به پوشش روده کوچک حمله می کند و یک واکنش خود ایمنی ایجاد می کند. در این صورت بدن نمی تواند مواد مغذی را به درستی جذب کند. از جمله مشکلات دیگر، کم خونی، تاخیر در رشد و کاهش وزن است. اگر فردی که مبتلا به سلیاک است به خوردن گلوتن ادامه دهد، ممکن است دچار عوارضی چون مولتیپل اسکلروز (MS) پوکی استخوان، ناباروری و مشکلات عصبی شود. علاوه بر این، ارتباط مستقیمی بین بیماری سلیاک و اختلالات خود ایمنی مانند تیروئیدیت وجود دارد.برای فرد مبتلا به بیماری سلیاک، تنها درمان مؤثر، یک رژیم غذایی فاقد گلوتن مادام العمر است. نتایج حاصل از بررسی ملی تحقیقات بهداشت و تغذیه (NHANES) در سال 2009 تا 2014 نشان داد که حدود 1.76 میلیون نفر در ایالات متحده آمریکا دارای بیماری سلیاک هستند. در همین حال، در همین گزارش تخمین زده شد که 2.7 میلیون نفر، بدون داشتن بیماری سلیاک، رژیم غذایی فاقد گلوتن را دنبال می کنند. اما چرا؟
عدم ابتلا به بیماری سلیاک و لزوم رژیم غذایی فاقد گلوتن
طبق گزارشNHANES، منتشر شده در JAMA ، موارد زیر ممکن است دلایلی باشد مبنی بر اینکه چرا تعداد فزاینده ای از افراد تحت رژیم غذایی فاقد گلوتن قرار می گیرند. درک عمومی مبتنی بر اینکه رژیم غذایی فاقد گلوتن سالم تر است و ممکن است علائم غیر اختصاصی دستگاه گوارش را بهبود بخشد. محصولات و رژیم غذایی فاقد گلوتن اکنون به طور گسترده تری در دسترس هستند.تعداد فزاینده ای از مردم بدون اینکه بیماری سلیاک داشته باشند، به گلوتن حساسیت دارند و متوجه بهبود سلامت دستگاه گوارش خود بعد از قطع گلوتن شده اند. افرادی که بدون داشتن بیماری سلیاک، رژیم غذایی فاقد گلوتن را رعایت می کنند به PAWGs معروف اند. طبق گزارش گروه حمایت از بیماری سلیاک، که قبلاً تحت عنوان انجمن ملی آگاهی از سلیاک نام نهاده می شد، حدود 18 میلیون نفر در ایالات متحده، عدم تحمل گلوتن یا حساسیت گلوتن غیر سلیاکی (NCGS) دارند.این حالت می تواند علائمی چون نفخ یا گاز، اسهال، خستگی، سردرد، مه مغزی و خارش پوست را ایجاد کند. طبق مطالعه ای که در سال 2011، در استرالیا انجام شد، تأثیر رژیم غذایی فاقد گلوتن بر 34 فرد مبتلا به سندرم روده تحریک پذیر یا آی بی اس بررسی شد. شرکت کنندگان در این مطالعه، رژیم غذایی فاقد گلوتن یا پلاسبو را دنبال کردند. محققان به این نتیجه رسیدند که NCGS ممکن است در این افراد وجود داشته باشد اما دلایلی مبنی بر اینکه گلوتن منجر به علائم دستگاه گوارشی شود، نامشخص بود.
فواید
تحقیقات منتشر شده در سال 2017 در گزارشات متخصصان گاستروانترولوژی و هپاتولوژی نشان داد که گلوتن ممکن است باعث بروز علائم روده حتی در افراد غیر سلیاکی شود.این علائم شامل موارد زیر است:
تغییر عملکرد روده
سندرم روده تحریک پذیر (IBS)
تغییر میکروبیوم روده
مطالعه ای در سال 2016 که اعضای همان تیم را درگیر کرده بود نشان داد که برخی از افراد با علائمی از NCGS هنگام مصرف گلوتن، فعال شدن سیستم ایمنی بدن و آسیب به سلول های روده را تجربه می کنند.
منبع: سلام دکتر
مطالب بیشتر:
جلوگیری از ابتلا به کرونا در هنگام خرید
خطر بیماری کرونا در زنان باردار و شیرده
باید و نباید های اضافه وزن یک زن باردار