فواید شیردادن به نوزاد
تقریبا از هر کسی که سؤال کنید - ماما یا پزشک، دوستان یا حتی غریبه‌ها - همگی توصیه می‌کنند که شیر خودتان را به نوزاد بدهید. از دهه‌ی 1950، دانشمندان پس از پیشرفت تکنیک‌های پاستوریزه کردن و نگهداری شیر گاو، شیر خشک را به صورت پودری و خشک شده برای تغذیه‌ی نوزادان تولید کردند. اما مجددا در سال‌های اخیر، تغذیه با شیر مادر طرفداران بیشتری پیدا کرده است، چرا که فواید پزشکی فراوان آن ثابت شده است.
در تصمیم‌گیری راجع به تغذیه‌ی نوزاد با شیر مادر، نه فقط مسائل پزشکی بلکه مسائل دیگری هم در نظر گرفته می‌شود؛ از جمله راحتی، زیباشناسی، شکل بدن و شرایط پیرامون زایمان. تصمیم‌گیری در مورد شیوه‌ی تغذیه و شیردهی برای هر مادری کاملا شخصی است. بنابراین اگر به رغم فواید شیر مادر دوست ندارید شیر خودتان را به نوزاد بدهید، پس احساس گناه و تحت فشار بودن نکنید و اگر فکر می‌کنید تغذیه با شیر خشک بهترین انتخاب برای شما و نوزادتان است، خود را گناهکار ندانید.
فواید شیر مادر
شیر مادر غذایی کاملا مناسب و مقوی برای نوزاد است که مزیت‌های فراوانی دارد:
- می‌تواند سیستم ایمنی نوزاد را تقویت کند و از بروز حساسیت، آسم و سندرم مرگ ناگهانی نوزاد جلوگیری کند. همچنین موجب کاهش شماری از عفونت‌های ریوی و تنفسی در سال اول تولد نوزاد می‌شود؛
- کاملا براساس نیازهای نوزاد ساخته شده است و تمام مواد معدنی، ویتامین‌ها و دیگر مواد مغذی مورد نیازش را به قدر کافی دارد. نوزاد در 4 تا 6 ماه اول زندگی به هیچ غذای دیگری جز شیر مادر نیاز ندارد؛
- حاوی مواد مقوی و مناسب دستگاه گوارش نوزاد است؛ اما نوزاد نمی‌تواند شیر گاو را به آسانی هضم و از مواد مقوی موجود در آن استفاده کند؛
- همچنین آنتی‌بادی‌های فراوانی دارد که در بدن مادر ساخته می‌شود، این مواد موجب تقویت سیستم دفاعی و ایمنی نوزاد در برابر عفونت‌ها می‌شود، تا زمانی که سیستم ایمنی بدن نوزاد به قدر کافی بالغ و کامل شود و بتواند این آنتی‌بادی‌ها را بسازد؛
- از نظر برقراری روابط عاطفی بهتر بین مادر و نوزاد بسیار قابل تقدیر است. بسیاری از خانم‌ها احساس می‌کنند وقتی شیر خود را به نوزاد می‌دهند، وابستگی و محبت خاصی بین‌شان برقرار می‌شود و از تجربه‌ی این نزدیکی و الفت لذت خاصی می‌برند؛
- تغذیه با شیر مادر راحت است. نمی‌توانید آن را در خانه جا بگذارید یا مجبور نیستید هر بار که از خانه بیرون می‌روید، شیر خشک و شیشه همراه خود ببرید؛
- ارزان‌تر از شیر خشک است؛
- مجبور نیستید شیر مادر را گرم کنید، چرا که همیشه دمای آن مناسب و آماده‌ی مصرف است؛
- شیردهی با شیر مادر از بارداری جلوگیری می‌کند؛ اما روش مطمئنی نیست.
- تولید شیر در بدن مادر موجب سوختن کالری‌های اضافی می‌شود که این خود می‌تواند به کاهش وزن به دست آمده در طول بارداری کمک کند. نوزادی که شیر مادر می‌خورد کمتر از بقیه‌ی نوزادان به یبوست دچار می‌شود؛
- مدفوع نوزادانی که شیر مادر می‌خورند نسبت به نوزادان شیر خشکی بوی بد کمتری دارد؛
- شیر مادر طبیعی و فاقد هر گونه ماده‌ی صنعتی و نگهدارنده است و نسبت به شیر گاو واکنش‌های حساسیتی کمتری ایجاد می‌کند؛
- احتمال ابتلا به سرطان سینه در زنانی که شیر خود را به نوزاد می‌دهند کمتر است؛
- نتایج یکی از تحقیقات نشان می‌دهد، نوزادانی که شیر مادر خود را حداقل برای چهار ماه خورده باشند، کمتر از نوزادان شیرخشکی در دوران کودکی مشکلات رفتاری خواهند داشت که از دلایل آن وجود سطح بالای اسید چرب در شیر مادر است که به رشد و توسعه‌ی بهتر مغز کمک می‌کند و همچنین تماس نزدیک و سینه به سینه نوزاد و مادر موجب برقراری روابط عاطفی بهتر و کاهش مشکلات عاطفی و رفتاری در آینده خواهد شد.
اگر تصمیم دارید به نوزادتان شیر خشک بدهید، ولی هنوز می‌تواند از شیر شما برای مدت کوتاهی تغذیه کند و سود ببرد، از آنجایی که برای مثال، آنتی‌بادی‌های موجود در آغوز (همان شیر تقریبا زردرنگی که در روزهای اول از پستان مادر خارج می‌شود) می‌تواند در مقابله با عفونت‌های احتمالی بدن نوزاد بسیار مؤثر باشد، پس حداقل سعی کنید نوزادتان در چند روز اول از شیر شما تغذیه کند یا در صورت امکان چند ماه اول از شیر خودتان به نوزاد بدهید و پس از آن تغذیه با شیر خشک را شروع کنید.
فواید شیر خشک
شیر خشک هم فواید بسیاری دارد. ممکن است به دلایل زیر تغذیه‌ی نوزاد با شیر خشک را انتخاب کنید:
- نمی‌خواهید شیر خودتان را به نوزاد بدهید و اصلا به این کار تمایل ندارید؛
- سعی کرده‌اید شیر خودتان را به نوزاد بدهید اما پستان‌هایتان شیر کافی برای سیر کردن نوزاد تولید نمی‌کنند. بسیاری از خانم‌ها فکر می‌کنند که توانایی تولید شیر کافی ندارند؛ اما 95 درصد آنها شیر کافی خواهند داشت. در بسیاری از موارد اگر الگو و نحوه‌ی شیرده‌ی‌تان را تغییر دهید، بدن‌تان می‌تواند شیر کافی تولید کند؛
- شیر خشک ممکن است با توجه به سبک زندگی‌تان برای نوزاد بهتر باشد. گرچه بسیاری از مادران شاغل، شیر خودشان را به نوزاد می‌دهند؛ اما بسیاری بر این عقیده‌اند که هماهنگی بین شرایط کاری و شیردادن به نوزاد برایشان بسیار سخت است؛
- شیر مادر هم برای نوزاد و هم خودتان حتی اگر برای مدت کوتاهی هم باشد، مفید است. اگر بنابر کار و روش زندگی تان، مجبورید به نوزاد شیر خشک بدهید، از پزشک بخواهید شما را طوری راهنمایی کند که بتوانید از زمان زایمان تا قبل از بازگشت به کار، شیر خود را به نوزاد بدهید و پس از آن نوزاد را به شیر خشک عادت دهید؛
- تغذیه با شیر خشک این امکان را فراهم می‌کند که دیگران هم بتوانند به نوزاد شیر بدهند؛
- اگر یک بیماری عفونی مزمن مثلاً ایدز داشته باشید، تغذیه با شیر خشک کمک می‌کند از انتقال نیافتن عفونت به نوزاد از طریق شیر مادر مطمئن شوید. زنانی که ناقل ویروس هپاتیت ب هستند، مادامی که نوزادشان واکسن هپاتیت ب را دریافت کرده باشد، می‌توانند به او شیر بدهند؛
- اگر شما و نوزادتان پس از زایمان خیلی بیمار باشید، ممکن است تنها انتخاب‌تان شیر خشک باشد. گاهی اوقات مادر می‌تواند در چنین شرایطی شیر خود را با شیردوش بدوشد و به نوزاد بدهد تا بعدها که خودش یا نوزادش بهتر شدند به او شیر بدهد، اما این انتخاب همیشه ممکن نیست و اغلب به کمک یک متخصص یا پرستار خبره نیاز است؛
- اگر قبلاً عملی روی پستان هایتان انجام دادید، شیر خشک می‌تواند بهترین انتخاب باشد. (چرا که ممکن است قادر نباشید شیر خودتان را به نوزاد دهید)؛
- اگر داروهای خاصی مصرف می‌کنید، شاید شیر خشک بهترین انتخاب باشد. بعضی خانم‌ها داروهایی مصرف می‌کنند که ممکن است از طریق شیر شان بر بدن نوزاد تأثیر بگذارد. برای مثال داروهای ضدسرطان یا بیماری‌های بدخیم اعضای خونساز (مثل سیکلوفسفامید، دو کسورابین، متوترکسات و سیکلوسپورین)، بروموکریپتین، لیتیوم و برخی داروهای میگرن (به خصوص ارگوتامین). از پزشک خود در مورد هر دارویی که به طور مرتب مصرف می‌کنید و مضرات احتمالی آن برای نوزاد، در صورت شیردهی، سؤال کنید.
علاقه‌مندی به شیر مادر
بارداری روندی دراز مدت به منظور آماده سازی بدن برای شیردهی به نوزاد است. هورمون اصلی بارداری، موجب بزرگ شدن پستان‌ها و آماده سازی غده‌های شیری داخل سینه‌ها برای تولید شیر می‌شود. اما باید خود را برای مراقبتهای هر روزه از نوزاد آماده کنید. برای مثال می‌توانید نوک پستان هایتان را کمی مقاوم و سفت‌تر کنید و در نتیجه دردهای احتمالی آینده‌ی نوک پستان‌ها را با انجام اقدامات زیر کمتر کنید:
- از سوتین‌های شیردهی که جلوی آنها باز است استفاده کنید (بگذارید نوک با پستان هایتان مرتب به لباس‌تان بمالد و ماساژ داده شود)؛
- روزی چنددقیقه، نوک پستان هایتان را بین انگشت شست و اشاره بگیرید و ماساژ بدهید؛
- پس از حمام کردن یا دوش گرفتن نوک پستان هایتان را با لیف حول‌های به سرعت بمالید.
مراقب باشید که گاهی مالش و تحریک نوک پستان‌ها در اواخر بارداری می‌تواند موجب شروع زودهنگام انقباضات رحمی شود. بنابراین در اواخر دوران بارداری قبل از اقدام به ماساژ نوک پستان، حتما با پزشک مشورت کنید. یکی از راه‌های حل این مشکل مالیدن کمی وازلین یا روغن بچه روی قسمت تیره رنگ اطراف به جای مالیدن نوک پستان است.
بعضی از خانم‌ها نوک پستان تورفته دارند و به همین دلیل در طول دوران بارداری نگران‌اند که این امر شیردهی را برای آنها مشکل کند. معمولاً این مشکل خودبه خود قبل از تولد نوزاد رفع می‌شود؛ اما برخی روش‌هایی هم برای حل این مشکل وجود دارد:
- با کمک انگشت شست و انگشت اشاره‌ی یک دست‌تان پوست قسمت تیره‌ی دور نوک پستان را با مالش مدام به عقب بکشید. اگر انجام این حرکت موجب بیرون زدن نوک آن نشد، به آرامی نوک پستان را با دو انگشت دست دیگرتان به س مت بیرون بکشید و برای چند ثانیه نگه دارید. این نرمش را برای کمک به بیرون زدن نوک پستان چند بار در روز انجام دهید.
- همچنین می‌توانید از کاپ‌های مخصوص پلاستیکی نوک پستان (در اکثر داروخانه‌ها موجود است) استفاده کنید. این کلاهک برای کمک به بیرون کشیدن نوک پستان طراحی شده است.
یکی از این روش‌های آماده سازی نوک پستان برای شیردهی را از سه ماهه‌ی دوم بارداری آغاز کنید و به تدریج زمان و دفعات انجام آن را افزایش دهید یا اینکه کلاهک مخصوص بپوشید تا به مرور نوک پستان‌تان بیرون بزند.
موضوع:فواید شیردادن به نوزاد
مطالب مرتبط:
توصیه هایی برای مادرانی که تازه زایمان کرده اند
آنچه در مورد شب ادراری کودکان باید بدانید
روش های مراقبت از کودک بیمار
نکاتی که برای زایمان بار دوم باید بدانید